Bźezbariernosć

Za wósebne pótrjeby wužywarjow z wobgranicowanjami jo pśi wuwijanju LibreOffice bźezbariernosć wósebnje wažna. Teke toś ten krejz wužywarjow ma LibreOffice tak pśigódnje a lažko ako móžno wobsłužowaś.

Jolic njedostatki abo źěry pśi bźezbariernosći funkcijow abo drugich informacijow namakajośo, informěrujśo nas, aby my mógli LibreOffice teke w tom nastupanju pólěpšowaś. Wužywajśo za to naše mailingowe lisćiny abo pišćo zmólkowe rozpšawy abo pólěpšowańske naraźenja. Dalšne informacije namakajośo w našom wikiju (tuchylu bóžko jano engelski).

K temje bźezbariernosć namakajośo na toś tom boku hyšći wótrězki wó slědujucych dypkach:

  1. Wobsłužowanje z tastaturu
  2. Pśedstajenje barwow, pismow a wobrazow
  3. Pódpěrajuce kompjuterowe technologije
  4. Dokumentacija
  5. Dalšne funkcije za pódpěranje bźezbariernosći

Wobsłužowanje z tastaturu

Jano z tastaturu wobsłužowaś

Wužywarje z wobgranicowanjami mógu wšykne funkcije jano z tastaturu wobsłužowaś, mimo až myška jo trěbna abo někaki drugi rěd. To se wót slědujucych funkcijow pódpěra:

  • Póstajenje tastowych kombinacijow se pśez wšykne komponenty LibreOffice śěgnjo.
  • Połny pśistup k menijam a symbolowym rědkam z tastaturu (teke funkcije, kótarež daju se hować jano z myšku dostaś, daju se z tym wužywaś).
  • Pśejźenje k wobźěłowańskemu pówjerchoju, menijam, symbolowym rědkam, dialogam a znošujucym se woknam z tastaturu.
  • Rozšyrjona nawigacija z tastaturu w tekstowych dokumentach a w pomocy online, aby wy mógał jadnorje k hyperwótkazam pśejšeł a je aktiwěrował.
  • Pśistup k zapiskam menijow a symbolowych rědkow, kótarež daju se howac z myšku dostaś.
  • Widobnosć menijowych zapiskow, kótarež njejsu k dispoziciji w danem konteksće.
  • Pokazowanje pokazkow z tastaturu.
  • Pokazowańske traśe pokazkow dajo se nastajajiś.
  • Pśistup ku kresleńskim objektam z tastaturu:
    • Kresleńske objekty daju se pśez symbolowu rědku na standardnej poziciji ze standardneju wjelikosću zasajźiś.
    • Pśimki kresleńskich objektow daju se z tastaturu pśesunuś, aby se dali samo wjelerožki wobdźěłowaś.
  • Wósebnje wažna jo wobsłužujobnosć dialogow:
    • To pśedewšym za dialog za pśiměrjenje symbolowych rědkow płaśi.
    • Rowno tak za dialog za wóźenje importa CSV-datajow do tabelowych dokumentow .

Pśedstajenje barwow, pismow a wobrazow

Barwnu šemu a wusoke kontrasty ze systema pśewześ

Gaž sćo změnił za lěpšu cytajobnosć barwne šemy a kontrastowe nastajenja w źěłowem systemje, LibreOfficete pśewzejo. Mimo togo LibreOffice dalšne barwne šemy k dispoziciji staja, kótarež su wótwisne wót źěłowego systema. A skóńcnje móžośo swójske barwne šemy napóraś a składowaś.

Teke pomoc offline aktualnu barwnu šemu wužywa a teke how se dalšne pśeddefiněrowane šemy k dispoziciji stajaju. Wužywarje mógu format pomocy offline pśez XSLT-dataju ako teke pśez CSS-dataju w zarědniku Pomoc swójim wósebnym pótrjebam pśiměriś.

Awtomatiska tekstowa barwa

Wšykne komponenty LibreOffice awtomatiski tekstowe barwy za dokumenty pódpěraju a wužywaju je pó standarźe. Tekst se tak pśecej wót slězyny jasnje wuzwigujo.

Tekst se w tekstowej barwje źěłowego systema pokazujo. Jolic to k śamnemu pismoju na śamnej slězynje abo swětłemu pismoju na swětłej slězynje wjeźo, se tekstowa barwa awtomatiski na carnu abo běłu pśešaltujo, za tym ako dajo se wušy kontrast dojśpiś.

Aby mógli wužywarje z wobgranicowanjami teke starše dokumenty abo dokumenty drugich wužywarje lěpjej cytaś, w kótarychž bawby su pśeddefiněrowane, jo nastajenje „Awtomatisku pismowu barwu za zwobraznjenje na wobrazowce wužywaś“. Cełkowny tekst ako teke ramiki tabelow a někotare dalšne elementy se pótom w nastajenych barwach pokaže.

Symbole a druge grafiske elementy wužywarskego pówjercha

Za jadnorjejše póznawanje symbolow w danych rědkach LibreOffice symbolowe sajźby za małe ako teke wjelike symbole k dispoziciji staja. Mimo togo daju dalšne symbolowe sajźby z wusokim kontrastom.

Teke wšykne druge grafiske elementy wužywarskego pówjercha daju se z wusokim kontrastom zwobrazniś.

Wuběranje symbolowych sajźbow ako teke drugich grafiskich elementow se awtomatiski pó nastajenjach w źěłowem systemje stawa.

Modus z wusokim kontrastom za Impress a Draw

Za Impress a Draw LibreOffice modus bitujo, w kótaremž se daju objekty bźez połnjecych a tekstowych barwow zwobraznjuju. Toś ten modus se awtomatiski wužywa, gaž sćo wjeliki kontrast w nastajenjach swójogo źěłowego systema wuběra. W LibreOffice pak dajo móžnosć, toś ten modus w nastajenjach bźezbarjernosći znjemóžniś.

Systemowe pisma

LibreOffice móžo pismo nastajone we wašom źěłowem systemje teke za wužywarski pówjerch LibreOffice wužywaś. Pótakem maśo móžnosć, to samske pismo w źěłowem systemje a we wšych nałoženjach wužywaś a toś to pśez systemowe nastajenja za toś ten system změniś.

Teke gaž za lěpšu cytajobnośc wjelike pismowe wjelikosći wužywaśo, jo pśez wósebnu funkciju  LibreOffice zawěsćone, až dialogi njebudu šyrše ako wobrazowka.

Dalšne funkcije za pódpěranje cytajobnosći a spóznajobnosći elementow wobrazowki

  • Wuzwignjone symbole a menijowe zapiski su jasnje spóznajobne.
  • W tabelowych dokumentach se aktualny słupik a aktualna smužka wuzwigujotej.
  • Animacije teksta a wobrazow móžośo w nastajenjach bźezbariernosći za- a wušaltowaś.

Pódpěrajuce kompjuterowe technologije

Ako pódpěrajuce kompjuterowe technologije (engelski: Assistive technologies, krotko: AT) se wósebne abo pśidatne rědy a/abo pśidatne softwarowe nałoženja mjenuju, aby wósoby z wobgranicowanjami mógli licadła lěpjej wužywaś.

Programěrowański pśechodnik (API) za pódpěrajuce technologije

Pódpěrajuce nałoženja ako cytaki wobrazowki (screenreaders) a pówětšowańske programy wobrazowki, ale teke druge softwarowe nałoženja se z Java Accessibility API (JAA) pśez Java Access Bridge za Windows abo GNOME k LibreOffice pśiwězuju. Za to ma LibreOffice UNO Accessibility API (UAA), z kótarymž maju pśistup ku wšym elementam wužywarskego pówjercha a cełkowne wopśimjeśe dokumentow.

Naspomnjete pśechodniki (UAA, JAA) lěpšyny napśeśiwo drugim pśiwězanja pódpěrajucych technologijow abo Microsoft Active Accessibility API (MSAA), dokulaž mógu rozšyrjone informacije wó wopśimjeśu dokumentow k dispoziciji stajiś. Druge pśiwězanja pódpěrajucych technologijow z rozdźělnymi pśechodnikami toś te informacije k dispoziciji njestajaju abo jano pśez zapśimjeśe do gónjaka wobrazowki.

W LibreOffice su se wjelgin prócowali, wšykne infomacije wužywarskego pówjercha a wó wopśimjeśu dokumentow pśez pśedchodniki (JAA, UAA) k dispoziciji stajiś. Na pśikład se tekst z informacijami wó atributach a znamuškowych granicach wudopołnjujo, wšykne trěbne powěźeńki pósrědnjaju a mjenja a wopisanja kontrolnych elementow k dispoziciji stajaju.

Wšykne softwarowe nałoženja pódpěrajuceje technologije, kótarež mógu z JAA pśez Java Access Bridge komunicěrowaś, teke z LibreOffice gromadu źěłaju.

JAA se pśez nejznatše nałoženja pódpěrajuceje technologije pódpěra, na pś.:

  • Cytak wobrazowki JAWS,
  • Cytak wobrazowki a pówětšowański program ZoomText,
  • Cytak wobrazowki a pówětšowański program Gnopernicus,
  • Tastatura wobrazowki GNOME (GOK).

Někotare softwarowe nałoženja pódpěrajuceje technologije celowym nałoženjam pśez tšojeńsku šlejfu (message loop) tastowe tšojenja sćelu abo doglěduju jadnorje aktiwity myški. Celowemu nałoženjeju jo potom wšojadno, lěc zapódaśa direktnje wót wužywarja abo wót nałoženja pódpěrajuceje technologije pśidu. Na tu wašnju dajo se wjelgin wjele rědow pódpěrajuceje technologije a softwarowych nałoženjow ako tastatury wobrazowki, głowowe myški, systemy za wóźenje pśez wócy (eye tracking device) a jadnotliwe šaltery z LibreOffice wužywaś.

Pódpěra pśi cytanju dokumentow šćitanych pśeśiwo pisanjeju

Wužywarje cytakow wobrazowki maju wótergi śěže, dokumenty cytać, kótarež su šćitane pśeśiwo pisanjeju, dokulaž njejo móžno, kursor pó dokumenśe gibnuś. W nastajenjach bźezbariernosći namakajośo za to nastajenje „Kursor tekstowego wuběrka w dokumentach šćitanych pśeśiwo pisanjeju wužywaś“.

Dalšne pódpěrajuce funkcije

  • Znošujuce se wokna, dialogi a menije su systemowe wokna.
  • Wšykne kresleńske objekty mógu mě dostaś.
  • We wšych pśikładowych dokumentach a pśedłogach kresleńske objekty južo mjenja a wopisanja maju.

Dokumentacija

Bźezbariernosć wužywarskeje dokumentacije

Cełkowna wužywarska dokumentacija LibreOffice se w formaśe Open Document (ODT) ako teke ako PDF-dataja póbitujo. Wužywarje mógu togodla programy za cytanje wobrazowki a pówětšowańske programy za cytanje dokumentow wužywaś. Dalšne informacije wó dokumentaciji namakajośo pak na webboku LibreOffice pak we wikiju LibreOffice. Namakajośo tam teke dokument z wopisowanim wšych tastowych kombinacijow (tastowych skrotconkow); wóne se teke w pomocy offline LibreOffice wopisuju.

Pśistupnosć pomocy offline

K pomocy offline maśo pśistup z cytakami wobrazowki, pówětšowańskimi programami a tastaturami wobrazowki. Tam namakajośo teke informacije wó tom, kak se funkcije bźezbariernosći w LibreOffice wužywaju.

Dalšne funkcije za pódpěranje bźezbariernosći

LibreOffice slědujuce dalšne funkcije za pódpěranje bźezbariernosći:

  • Pśibližowanje a zdalowanje w dokumentach
  • Pozicioněrowanje špěrki myški na standardnem tłocašku abo w srjeźi dialogow
  • Wjelerake konfiguraciske móžnosći:
    • Pśipokazowanje pśikazow k tastowym kombinacijam
    • Pokazowanje wšych pśikazow a menijow
    • Pówětšowanje/Pómjeńšowanje symbolow w symbolowych rědkach
    • Indiwiduelne pśiměrjenja menijow a symbolowych rědkow
    • Pokazowanje a chowanje symbolowych rědkow
    • Napóranje swójskich symbolowych rědkow
  • Awtomatizěrowane funkcije:
    • Korigěrowanje wopak napisanych słowow pśi zapisowanju
    • Jadnore změnjenje nastajenjow awtokorektury a wuměnjenja
    • Napóranje pśidatnych zapiskow za pšawopisne a pisańske zmólki
    • Wužywanje awtowudopołnjenja
    • Zběrka cesto wužytych słowow za awtowudopołnjenje